Odsłonięto tablicę

06-12-2013, 09:26 Monika Herman - Sopniewska

W Wirku, dzielnicy Rudy Śląskiej, odsłonięto wczoraj  tablicę upamiętniającą zniszczoną w czasie II wojny światowej synagogę. To część projektu młodzieży z Zespołu Szkół Ogólnokształcących im. Gustawa Morcinka „A w Wirku też była Anatewka”, realizowanego w ramach międzynarodowej „Szkoły Dialogu”.

 

– Cieszę się, że rudzka młodzież ceni historię i bierze aktywny udział w projektach mających na celu upamiętnienie spuścizny historycznej i społecznej naszego miasta – powiedziała Grażyna Dziedzic.

– Społeczność żydowska była ważną częścią historii Rudy Śląskiej i jest pamiętana tu do dziś – dodała prezydent miasta.

 

W upamiętnienie rudzkich Żydów aktywnie zaangażowała się klasa o profilu regionalnym, którą w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 2 prowadzi od 3 lat Anna Morajko.

 

- Od sierpnia gimnazjalna klasa IIIb realizowała projekt dotyczący społeczności żydowskiej, która przed II wojną światową spełniała ważną rolę społeczną i gospodarczą na terenie dzisiejszej Rudy Śląskiej – mówi Anna Morajko, wychowawca klasy i koordynator projektu.

 

– Podjęliśmy współpracę z fundacją Forum Dialogu Między Narodami, która koordynuje projekt mający na celu poszerzanie wiedzy uczniów na temat wielowiekowej obecności Żydów w Polsce oraz ich wkładu w rozwój społeczny, kulturalny i gospodarczy naszego kraju – tłumaczy.

 

Wczoraj uczniowie poprowadzili samodzielnie przygotowaną wycieczkę upamiętniającą obecność Żydów w tym rejonie. Jej uczestnicy idąc przez zabytkową kolonię robotniczą Ficinus przy ul. Kubiny dzięki inscenizacjom uczniów „Morcinka” mogli przenieść się w czasy, kiedy widok Żydów w tej okolicy był czymś naturalnym. Właśnie przy ulicy Kubiny odsłonięta została tablica przypominająca, że kiedyś niedaleko, przy ul. Kupieckiej stała synagoga.

 

– Dziękujemy pani prezydent za to, że jest otwarta na historię naszego miasta i wsparła tę inicjatywę – mówili przedstawiciele młodzieży.

 

Spod tablicy pochód, w którym wyróżniali się odtwórcy ról we wcześniejszych inscenizacjach, przeszedł na ulicę Kupiecką, gdzie zakończył się historyczny spacer. Uczniowie złożyli kwiaty w miejscu, gdzie kiedyś stała synagoga, a dziś nie ma już po niej śladu.

 

– Ruda Śląska była i jest wielokulturowa. Pamięć o mieszkających tu kiedyś Żydach jest ciągle żywa. Niech ta pamięć trwa nadal – powiedziała jedna z uczennic.

 

Sprawozdanie z wycieczki weźmie udział w organizowanym przez Forum Dialogu konkursie, którego rozstrzygnięcie nastąpi 15 stycznia podczas Gali Szkoły Dialogu w Warszawie. Wcześniej w ramach projektu młodzież poznała podczas warsztatów podstawowe zagadnienia dotyczące kultury i tradycji żydowskiej. Ślady obecności Żydów w Rudzie Śląskiej odkrywała także w terenie podczas spaceru przygotowanego dla trenerów z Forum Dialogu.

 

- Mamy nadzieję, że nasza inicjatywa przyczyni się do lepszego poznania i zrozumienia bogatej przeszłości miasta, a zebrane przez uczniów wiadomości wzbogacą bazę informacji o Rudzie Śląskiej – mówi Jakub Petelewicz, dyrektor ds. edukacyjnych Forum.

 

Przypomnijmy, że pojawienie się Żydów w granicach dzisiejszej Rudy Śląskiej w XIX wieku związane było przede wszystkim z rozwojem przemysłu ciężkiego na tych terenach. Największe skupisko żydowskiej społeczności występowało na obszarze obecnej dzielnicy Wirek, ówcześnie wchodzącej w skład osady Nowa Wieś. Żydzi mieszkający na terenie miasta początkowo należeli do gminy żydowskiej w Łagiewnikach Górnych (z czasem włączonej w struktury gminy żydowskiej w Królewskiej Hucie). W roku 1862 wireckiej społeczności judaistycznej udało się utworzyć samodzielną filię gminy żydowskiej z prawem odprawiania kultu religijnego. Co ciekawe, do jej dyspozycji oddana została funkcjonująca w latach 1865 – 1879 drewniana synagoga w Bielszowicach, w której mieściła się również szkoła żydowska. W Wirku reprezentacyjna synagoga wraz z budynkami administracyjnymi wybudowana została w roku 1891. Niestety, po 48 latach świetności, wraz z wybuchem wojny została zniszczona przez niemieckie wojska.

 

W tym roku wydana została książka „Synagoga w Wirku. Ocalona Pamięć” - dzieło wspólnej pracy Barbary i Adama Podgórskich, Sebastiana Brudysa, Dariusza Walerjańskiego, Przemysława Noparlika, Antoniego Ratki, Krystiana Gałuszki oraz wielu innych osób, które poprzez wykonanie rysunków, tłumaczenie tekstów czy udostępnienie potrzebnych materiałów przyczyniły się do powstania pierwszego kompleksowego opracowania historii synagogi. Poza opracowaniem powstał także przestrzenny model, którego twórcą jest Jan Kołodziej.

 

źródło: UM Ruda Śląska